Trong bức tranh tổng thể về bảo vệ môi trường, xử lý bùn thải đóng vai trò quan trọng không kém gì xử lý nước thải. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, mặc dù nước ta đã đầu tư xây dựng hàng chục nhà máy xử lý nước thải tập trung, nhưng công tác thu gom và xử lý bùn thải vẫn chưa được chú trọng tương xứng.
Việc quản lý bùn thải sau xử lý nước thải không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là trách nhiệm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng. Vậy, làm thế nào để xử lý, tái sử dụng bùn thải một cách hiệu quả và an toàn?
Tầm quan trọng của việc xử lý bùn thải
Bùn thải là sản phẩm tất yếu trong quá trình xử lý nước thải. Nếu không được thu gom và xử lý bùn thải đúng cách, đây sẽ là nguồn ô nhiễm thứ cấp cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt khi bùn chứa các chất hữu cơ, kim loại nặng và vi sinh vật gây bệnh.
Tình trạng thiếu quy hoạch, công nghệ xử lý bùn lạc hậu và năng lực thu gom – vận chuyển còn yếu là nguyên nhân khiến công tác này gặp nhiều khó khăn.
Phân loại bùn thải – cơ sở để lựa chọn công nghệ xử lý phù hợp
Việc phân loại bùn thải là bước quan trọng đầu tiên trong quy trình quản lý tổng thể. Bùn thải được chia theo hai nhóm tiêu chí:
Theo nguồn gốc phát sinh:
Bùn thải từ hệ thống thoát nước đô thị
Bùn thải từ bể tự hoại của hộ gia đình, doanh nghiệp
Theo mức độ ô nhiễm hoặc tính nguy hại:
Bùn thải không nguy hại
Bùn thải nguy hại (có chứa kim loại nặng, hợp chất độc hại…)
Việc phân loại chính xác sẽ giúp xác định phương pháp xử lý bùn thải phù hợp với từng loại.
Thu gom và xử lý bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải (HTXLNT)
Quy định về thu gom và xử lý:
Bùn thải phải được thu gom, lưu trữ và vận chuyển đến địa điểm do cơ quan chức năng cấp phép.
Không được xả bùn thải chưa qua xử lý ra môi trường.
Nếu bùn thuộc danh sách chất thải nguy hại, bắt buộc phải xây dựng kế hoạch quản lý chất thải nguy hại (CTNH) theo quy định.
Việc tái sử dụng bùn phải phù hợp với kế hoạch bảo vệ môi trường đã phê duyệt.
Lưu ý trước khi xây dựng HTXLNT:
Chủ đầu tư cần đưa ra giải pháp xử lý bùn thải đồng bộ với quy trình xử lý nước thải ngay từ đầu.
Xử lý bùn thải từ bể tự hoại – những điểm cần lưu ý
Thông hút và vận chuyển bùn định kỳ:
Cần thực hiện thông hút bùn định kỳ tại các hộ dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh.
Phương tiện, thiết bị hút bùn phải đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh môi trường.
Địa điểm xử lý phải đảm bảo:
Bùn thải sau khi hút được vận chuyển đến khu xử lý đã được cấp phép.
Tuyệt đối không xử lý bùn thải trái phép hoặc chôn lấp tại các khu dân cư.
Quy định xử lý bùn thải theo Thông tư 04/2015/TT-BXD
Theo Khoản 2 Điều 2, việc xử lý bùn thải từ hệ thống thoát nước và bể tự hoại phải tuân theo quy trình như sau:
Tách nước và ổn định bùn thải
Khử mùi và loại bỏ chất hữu cơ gây thối rữa
Xử lý sơ bộ và tăng cường khả năng thoát nước
Sấy khô bùn hoặc xử lý hóa học
Khử độc nếu có chứa các thành phần nguy hại
Đảm bảo bùn sau xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia
Tiêu chí lựa chọn địa điểm xử lý và sử dụng bùn sau xử lý
Khi sử dụng bùn thải đã xử lý cho mục đích tái chế (như làm phân bón, cải tạo đất…), cần chú trọng các tiêu chí:
Về địa hình: Không sử dụng tại nơi có độ dốc lớn, dễ xói lở hoặc lũ quét.
Về tính chất đất: Ưu tiên đất sét, đất trung tính hoặc kiềm, có khả năng thoát nước tốt.
Về nước ngầm: Không sử dụng nếu có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Khoảng cách an toàn: Khu vực xử lý hoặc sử dụng bùn phải cách xa khu dân cư, hệ thống cấp nước sinh hoạt.
Giải pháp tái sử dụng bùn thải sau xử lý
Theo Khoản 4 Điều 2 của Thông tư 04/2015/TT-BXD, bùn thải có thể được tái chế hoặc tái sử dụng nếu:
Phù hợp với mục đích sử dụng và đáp ứng các quy chuẩn kỹ thuật liên quan.
Đảm bảo hàm lượng kim loại nặng và chỉ số sinh học an toàn.
Có sự giám sát của cơ quan chức năng về tỷ lệ bùn sử dụng và vị trí sử dụng.
Các công nghệ xử lý bùn thải phổ biến hiện nay
Dưới đây là các công nghệ xử lý bùn thải đang được ứng dụng tại Việt Nam:
Chôn lấp hợp vệ sinh
Ủ phân compost từ bùn
Sấy bùn (gián tiếp hoặc trực tiếp)
Đốt bùn, thu hồi năng lượng
Ổn định sinh học và bãi lọc trồng cây
Phân hủy kỵ khí kết hợp thu hồi khí biogas
Việc lựa chọn công nghệ phụ thuộc vào quy mô xử lý, mức độ ô nhiễm và chi phí đầu tư.
Giải pháp từ SKY Water – Đơn vị uy tín trong lĩnh vực môi trường
Với hơn 15 năm kinh nghiệm, SKY Water là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực tư vấn và cung cấp giải pháp xử lý nước thải, bao gồm:
Thiết kế và thi công hệ thống xử lý nước thải, xử lý bùn thải
Dịch vụ lập hồ sơ môi trường, xin giấy phép xả thải
Cung cấp giải pháp xử lý bùn thải tiên tiến – thân thiện với môi trường
Chúng tôi cam kết mang lại giải pháp tối ưu – chi phí hợp lý – vận hành hiệu quả cho từng khách hàng.
Kết luận
Xử lý bùn thải trong hệ thống xử lý nước thải và bể tự hoại là vấn đề cấp thiết trong chiến lược bảo vệ môi trường. Để đạt được hiệu quả thực sự, cần sự phối hợp đồng bộ giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và đơn vị cung cấp dịch vụ môi trường chuyên nghiệp.
Nếu bạn đang cần tư vấn, thiết kế hay vận hành hệ thống xử lý bùn thải, hãy để SKY Water đồng hành cùng bạn với những giải pháp bền vững và hiệu quả nhất.
CÔNG TY CP SKY VIỆT NAM
Văn phòng: Số 79/649 Lĩnh Nam, Phường Vĩnh Hưng, Hà Nội
Điện thoại: 024 3995 4990 – Hotline: 0912 293 769 (iSMS, Zalo, Line, Viber)
Website: www.locnuoc360.com – Email: locnuoc360.com@gmail.com


