Trong bối cảnh môi trường đang chịu sức ép lớn từ tốc độ phát triển kinh tế – xã hội, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường là một đòi hỏi tất yếu. Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi với 16 chương và 192 điều, đưa ra 13 nhóm chính sách lớn, đang thu hút sự quan tâm sâu sắc từ cộng đồng doanh nghiệp, giới chuyên môn và người dân.

Những bất cập tồn tại trong thực tiễn cần được điều chỉnh

Một trong những nội dung gây nhiều tranh luận nhất trong thời gian qua chính là công tác đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Nhiều chuyên gia chỉ ra rằng quy trình đánh giá hiện tại còn nhiều hạn chế, gây lãng phí nguồn lực cho cả nhà đầu tư lẫn cơ quan quản lý.

Việc đánh giá tác động môi trường chưa sát thực tế đã dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng, như các dự án không phù hợp vẫn được triển khai, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Điểm mới trong Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi là đề xuất quy định đánh giá sơ bộ ĐTM ở giai đoạn đầu – tức từ giai đoạn tiền khả thi – giúp sàng lọc dự án ngay từ đầu. Điều này sẽ nâng cao tính khả thi của các quy định pháp luật về môi trường và tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn cho doanh nghiệp.

Hệ thống pháp luật cần ổn định và dễ áp dụng

Bộ Công Thương cho biết: việc thay đổi chính sách liên tục khiến các doanh nghiệp lúng túng trong thực hiện. Hàng loạt khái niệm mới xuất hiện, nhưng nội dung cốt lõi lại chưa thay đổi rõ rệt. Điều này gây khó khăn không nhỏ trong quá trình triển khai ĐTM, cấp giấy phép môi trường và áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật.

Vì vậy, cần phải phân tích kỹ lưỡng các quy định trong Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi, đảm bảo tính đồng bộ, khả thi, và dễ thực thi trong thực tế.

13 nhóm chính sách lớn trong Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi

1. Nhóm chính sách về tiêu chí sàng lọc dự án đầu tư

Dự thảo luật đã thu hẹp và phân loại rõ ràng các đối tượng phải lập ĐTM, đồng thời đề xuất cơ chế sàng lọc dự án dựa trên mức độ tác động môi trường. Điều này nhằm đảm bảo sự phù hợp giữa phát triển kinh tế và mục tiêu bảo vệ môi trường.

2. Nhóm chính sách về đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC) và ĐTM

Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi đưa ra phân loại rõ ràng giữa các dự án phải thực hiện:

• Chỉ ĐTM

• ĐTM và Giấy phép môi trường (GPMT)

• Chỉ GPMT

• Không cần ĐTM và GPMT

Việc này giúp tiết giảm thủ tục hành chính, tránh chồng chéo giữa các bước trong quy trình pháp lý.

3. Nhóm chính sách về giấy phép môi trường, đăng ký môi trường

Một điểm đột phá là việc gộp nhiều loại giấy phép môi trường thành một giấy phép môi trường duy nhất. Như vậy, doanh nghiệp sẽ không còn phải chạy vạy xin nhiều loại giấy phép riêng lẻ như trước đây.

4. Nhóm chính sách về quản lý chất thải và công nghệ xử lý

Dự thảo bổ sung quy định:

• Phân loại rác tại nguồn

• Áp dụng công nghệ xử lý thân thiện với môi trường

• Thay đổi phương thức vận chuyển và thu gom

Đặc biệt, hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần và vật liệu khó phân hủy trở thành nguyên tắc xuyên suốt.

5. Nhóm chính sách về quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn môi trường

Luật mới hướng đến việc cập nhật các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, ưu tiên các vùng ô nhiễm, khu vực không còn khả năng tiếp nhận chất thải. Việc áp dụng quy chuẩn linh hoạt theo địa phương và lĩnh vực là một bước tiến lớn.

6. Nhóm chính sách về quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường

Dự thảo phân rõ trách nhiệm của từng cấp, từng ngành trong quản lý bảo vệ môi trường đô thị, khu dân cư, hộ gia đình và nông thôn. Việc này giúp tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan như hiện nay.

7. Nhóm chính sách về công cụ kinh tế và nguồn lực cho môi trường

Một trong những nội dung đáng chú ý là việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất sạch hơn và ưu tiên phát triển ngành công nghiệp môi trường. Các chính sách tài chính, thuế môi trường cũng được đưa ra để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất.

8. Nhóm chính sách về quản lý chất lượng môi trường

Đối với những dự án có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi yêu cầu phải ký quỹ môi trường. Điều này không chỉ là biện pháp phòng ngừa mà còn là cơ chế đảm bảo khắc phục sự cố môi trường về sau.

9. Nhóm chính sách về quản lý cảnh quan thiên nhiên

Luật đưa ra cơ chế giám sát và đánh giá thường xuyên đối với các khu vực có giá trị sinh thái cao, hạn chế tối đa nguy cơ mất cân bằng sinh thái và suy giảm đa dạng sinh học do hoạt động phát triển thiếu kiểm soát.

10. Nhóm chính sách về ứng phó với biến đổi khí hậu

Đáng chú ý, Dự thảo đưa ra các quy định mới như:

• Quản lý phát thải khí nhà kính

• Thuế carbon

• Lồng ghép nội dung ứng phó với biến đổi khí hậu vào quy hoạch

Đây là bước tiến lớn trong việc thực hiện cam kết quốc tế về giảm phát thải.

11. Nhóm chính sách về phòng ngừa, ứng phó sự cố và bồi thường thiệt hại môi trường

Cơ chế phân loại mức độ sự cố môi trường và trách nhiệm cụ thể của từng cấp chính quyền được quy định rõ ràng. Đồng thời, quy định trách nhiệm bồi thường thiệt hại môi trường sẽ ràng buộc chặt chẽ hơn đối với các doanh nghiệp vi phạm.

12. Nhóm chính sách về quan trắc môi trường và cơ sở dữ liệu

Việc giám sát chất thải tự động, liên tục tại nguồn thải là yêu cầu bắt buộc đối với nhiều ngành công nghiệp. Ngoài ra, Bộ TN&MT sẽ xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia, kết nối các thông tin môi trường liên vùng, liên ngành.

13. Nhóm chính sách về công tác báo cáo và truyền thông môi trường

Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi yêu cầu cập nhật báo cáo môi trường định kỳ từ cả cơ quan nhà nước lẫn doanh nghiệp. Tăng cường công khai thông tin, minh bạch dữ liệu môi trường là một bước để người dân có thể tham gia giám sát.

Kết luận: Doanh nghiệp và người dân cần chủ động thích ứng

Việc ban hành Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi là một dấu mốc quan trọng cho định hướng phát triển bền vững tại Việt Nam. Tuy nhiên, để luật đi vào cuộc sống, cần có:

• Cơ chế hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu, dễ thực hiện

• Đào tạo, nâng cao năng lực thực thi cho các bên liên quan

• Đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc chuyển đổi mô hình sản xuất

Nếu bạn là doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận các quy định mới, hãy tìm đến các đơn vị tư vấn môi trường chuyên nghiệp để được hỗ trợ đầy đủ.

CÔNG TY CP SKY VIỆT NAM
Văn phòng:    Số 79/649 Lĩnh Nam, Phường Vĩnh Hưng, Hà Nội
Điện thoại:     024 3995 4990  –  Hotline:   0912 293 769 (iSMS, Zalo, Line, Viber)
Website:         www.locnuoc360.com   –   Email:    locnuoc360.com@gmail.com