Ngày Đông chí là gì? Ngày Đông chí có ý nghĩa gì trong các nền văn hoá?

Ngày Đông chí, còn được gọi là Winter Solstice trong tiếng Anh, hay Dōngzhì (冬至) trong tiếng Trung Quốc. Đông chí là thời điểm trong năm khi mặt trời nằm ở vị trí thấp nhất trên bầu trời, tạo ra ngày ngắn nhất và đêm dài nhất ở bán cầu Bắc. Ngày Đông chí thường rơi vào khoảng ngày 21 hoặc 22 tháng 12 hàng năm. 

Theo Thiên văn học phương Tây, ngày Đông chí là sự khởi đầu của mùa đông ở bán cầu Bắc và mùa hè ở bán cầu Nam. Trong quan niệm phương Đông mang ý nghĩa đã đạt đến đỉnh điểm, tượng trưng cho sự khắc nghiệt của mùa đông.

Ở văn hóa phương Đông, ngày Đông chí bắt nguồn từ nông lịch của người Trung Quốc cổ đại. Theo đó, một năm có 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông với tám tiết chính: Lập xuân, Xuân phân, Lập hạ, Hạ chí, Lập thu, Thu phân, Lập đông, Đông chí.

Vào ngày Đông chí, mặt trời nằm ở vị trí thấp nhất về hướng nam trên bầu trời vào giữa trưa, sau đó dần dần quay trở lại phía bắc. Điều này khiến cho đêm ở Bắc bán cầu trở thành đêm dài nhất trong năm, trong khi Nam bán cầu trải qua ngày dài nhất trong năm.

Đông chí không chỉ là  thời tiết mà còn mang ý nghĩa đặc biệt đối với văn hóa phương Đông và cả phương Tây. Hãy cùng theo dõi tiếp để tìm hiểu ý nghĩa của ngày Đông chí trong các nền văn hóa.

“Đông chí lớn hơn Tết” là câu nói của người Hoa ý chỉ sự quan trọng của tết Đông chí không hề thua kém Tết Nguyên đán. Theo sử sách Trung Quốc từ thời phong kiến, vào ngày Đông chí, vua chúa sẽ tổ chức tiệc tùng kéo dài suốt 5 ngày.

Các dân thường cũng sum họp và thưởng thức những món ăn truyền thống như bánh trôi nước (tangyuan), tượng trưng cho sự đoàn viên và hạnh phúc. 

Ngoài ý nghĩa trên, ngày Đông chí là một yếu tố quan trọng để xác định ngày Tết Nguyên đán và tháng nhuận trong âm lịch Trung Quốc. Sau ngày Đông chí sẽ đến tháng cuối cùng của năm, gọi là tháng Chạp. Thời gian này thường chênh lệch khoảng 1 tuần giữa các năm.

Trong năm nhuận, nếu có một tháng không có Trung khí thì tháng đó sẽ là tháng nhuận. Nếu có nhiều tháng trong năm nhuận đều không có Trung khí, thì chỉ tháng đầu tiên sau Đông chí sẽ được chọn làm tháng nhuận.

Tại Việt Nam, mặc dù ngày Đông chí không phải là một ngày lễ lớn, nhưng tùy vào phong tục của mỗi gia đình vẫn làm lễ cúng gia tiên để cầu mong một năm bình an, khỏe mạnh và thuận lợi.

Đây cũng là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần bên mâm cơm ấm cúng, thắt chặt tình cảm và chia sẻ những vui buồn trong năm cùng nhau.

Ngày Đông chí cũng mang nhiều ý nghĩa đặc biệt ở nhiều quốc gia trên thế giới. Có rất nhiều sự kiện và lễ hội thú vị được diễn ra vào ngày này như: Festivus, Kwanzaa, Yalda, Saturnalia, Hanukkah, HumanLight.

Tại các nước phương Tây, ngày Đông chí trùng với thời điểm lễ Giáng Sinh, những người theo đạo Thiên Chúa giáo tưởng nhớ về sự ra đời của Chúa Jesus vào lúc 0h00 ngày 25/12. Đây là dịp vô cùng quan trọng và được tổ chức rất long trọng, giống như một lễ Tết chính trong năm.

3. Những lưu ý khi vào ngày Đông chí là gì?

Đông chí là thời điểm thay đổi thời tiết và nhiệt độ hạ thấp xuống nhanh hơn, vì vậy, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau để đảm bảo sức khỏe tốt:

• Ngày Đông chí thường đánh dấu thời điểm lạnh nhất trong năm, vì vậy việc giữ ấm cơ thể là rất quan trọng. Mặc quần áo ấm, hạn chế dùng các thực phẩm lạnh, uống nước ấm nhằm giúp bạn tránh được các bệnh do cảm lạnh gây ra.
• Tăng cường dinh dưỡng với các thực phẩm giàu năng lượng như gừng, mật ong, thịt nạc, và các loại thảo dược. Những món ăn ấm nóng giúp cân bằng tính hàn và bảo vệ sức khỏe trong thời tiết lạnh.
• Tiết Đông chí mang theo một lượng hơi nước từ nguồn khí đại cương, tạo ra môi trường ẩm ướt và nồm. Mặc dù không gây ra mưa lớn nhưng độ ẩm kéo dài có thể gây khó chịu. Do đó, trong giai đoạn này, việc sử dụng máy hút ẩm hoặc máy giặt sấy quần áo sẽ giúp điều chỉnh môi trường trong nhà, tạo cảm giác thoải mái hơn cho các thành viên trong gia đình.

Vừa rồi là những giải đáp về ngày Đông chí là gì, cũng như ý nghĩa và những điều cần lưu ý vào ngày Đông chí. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn biết thêm được nhiều thông tin thú vị về hiện tượng thời tiết, khí hậu.