Bộ não của chúng ta hoạt động như một máy tính lớn, làm việc liên tục để xử lý thông tin và điều khiển cả cơ thể. Không chỉ vậy, bộ não còn có khả năng suy nghĩ và trải nghiệm cảm xúc, là nguồn gốc của trí thông minh con người.
Bộ não – trụ cột của sự phối hợp
Bộ não của con người bao gồm hàng tỷ tế bào thần kinh được xếp thành các mô hình và trình tự đặc biệt. Chúng phối hợp nhau để thực hiện các chức năng như suy nghĩ, cảm xúc, hành vi, chuyển động và cảm giác. Hệ thần kinh phức tạp kết nối não bộ với các bộ phận khác trên cơ thể, giúp chúng ta thực hiện các hành động trong tích tắc.
Bộ não – trung tâm thông minh
Bộ não của con người có kích thước tương đương với hai bàn tay nắm chặt và nặng khoảng 1,36 kg. Bề ngoài, nó giống một quả óc chó lớn, với các nếp gấp và đường nứt. Mô não được tạo thành từ khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh (neuron) và một ngàn tỷ tế bào hỗ trợ, giúp duy trì sự ổn định của mô.
Bộ não bao gồm nhiều phần khác nhau với chức năng riêng biệt. Những phần quan trọng như não, tủy sống và dây thần kinh tạo thành hệ thống thần kinh trung ương. Bộ não gồm ba phần chính là tiểu não, thân não và đại não.
Đại não – trụ cột của trí thông minh
Đại não, phần lớn bên ngoài của não, điều khiển các hoạt động như đọc, suy nghĩ, học tập, lời nói, cảm xúc và các chuyển động có kế hoạch như đi bộ. Nó cũng kiểm soát các giác quan như thị giác, thính giác và các giác quan khác. Đại não được chia thành hai bán cầu: bán cầu đại não trái và bán cầu đại não phải.
Nửa bên phải điều khiển nửa bên trái của cơ thể, trong khi nửa bên trái điều khiển nửa bên phải của cơ thể. Các bán cầu có bốn phần gọi là thùy, mỗi phần kiểm soát các chức năng cụ thể. Ví dụ, thùy trán kiểm soát tính cách và quyết định, trong khi thùy thái dương kiểm soát trí nhớ và khứu giác.
Tiểu não, thân não và chức năng của chúng
Tiểu não nằm ở phía sau não, kiểm soát cân bằng, phối hợp và điều chỉnh các chuyển động của cơ thể. Nó cũng đảm nhiệm chức năng duy trì tư thế và trạng thái cân bằng của con người. T
hân não nằm ở dưới cùng của não, kết nối không chỉ đại não mà còn tủy sống. Thân não bao gồm não giữa, pons và tủy, kiểm soát các chức năng cơ bản của cơ thể như thở, chuyển động mắt, huyết áp, nhịp tim và bảo vệ hệ thần kinh trung ương.
Hộp sọ và màng não – bảo vệ não và tủy sống
Hộp sọ chứa bộ não và có chức năng bảo vệ nó, tương tự như cách xương cột sống bảo vệ tủy sống. Màng não là ba lớp mô bảo vệ bề ngoài của não và tạo môi trường ổn định cho hoạt động của nó. Dịch não tủy bao quanh và đệm cho não và tủy sống.
Hộp sọ được tạo thành từ 21 xương, trong đó có bốn xương chính bao phủ bộ não. Nền sọ, hay giá đỡ xương, bao gồm một loạt xương phức tạp tương tác với xương cổ và xương mặt.
Mạch máu não – duy trì nguồn cấp chất dinh dưỡng cho não
Bộ não cần một nguồn cung cấp máu đủ oxy, glucose và chất dinh dưỡng khác để hoạt động ổn định. Vì vậy, nó được trang bị một hệ thống mạch máu đặc biệt tốt.
Máu được cung cấp đến bộ não thông qua ba động mạch: động mạch não trước, động mạch não giữa và động mạch não sau. Các động mạch này được kết nối với nhau tạo thành một mạng lưới phức tạp, giúp cung cấp máu đến các khu vực não một cách hiệu quả.
Ổn định môi trường não – hàng rào máu não và mao mạch
Hàng rào máu não là một cơ chế bảo vệ não khỏi các chất độc hại trong máu. Mao mạch, những mạch nhỏ nhất của động mạch trong não, cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào não.
Tuy nhiên, chúng không để các chất khác đi qua dễ dàng như các mao mạch ở phần còn lại của cơ thể. Điều này giúp bảo vệ bộ não mỏng manh khỏi các chất độc hại. Sau khi oxy được cung cấp cho các tế bào não, máu nghèo oxy sẽ trở về qua các tĩnh mạch của não và được đưa ra ngoài.