Tảo mộ là gì, diễn ra vào ngày nào? Khi đi tảo mộ cần chuẩn bị những lễ vật gì?

Tảo mộ là một trong những phong tục truyền thống của người dân Việt Nam từ xưa đến nay. Tảo mộ bao gồm việc thăm viếng, dọn dẹp và chăm sóc các ngôi mộ của tổ tiên, người thân đã khuất trước khi đón một năm mới.  

Nghi lễ tảo mộ là dịp để các con cháu thể hiện lòng hiếu thuận và biết ơn đối với người thân đã khuất bóng. Bên cạnh đó, việc các thành viên sum họp còn giúp gắn kết các thế hệ trong gia đình, cùng nhau nhớ về cội nguồn.

Tục tảo mộ còn là một phần quan trọng trong đời sống tinh thần của người Việt. Với truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, tảo mộ là phong tục biểu trưng cho tấm lòng thành kính của các thành viên trong gia đình, luôn tưởng nhớ và chăm sóc tốt mộ phần, để ông bà/ cha mẹ quá cố được yên nghỉ. Những ai dù đi làm hay sinh sống ở những nơi xa, đều quay trở về trong ngày tảo mộ để làm tròn bổn phận đối với người đã khuất.  

Tảo mộ thường được thực hiện bởi các thành viên trong gia đình, tạo cơ hội để gia đình sum họp, cùng nhau thực hiện nghi lễ và chia sẻ kỷ niệm về người đã khuất. Điều này giúp củng cố mối quan hệ giữa các thế hệ và duy trì truyền thống gia đình. 

Ngoài ra, đối với các thế hệ đi trước, tảo mộ cũng mang ý nghĩa tâm linh to lớn. Người xưa có quan niệm rằng, thông qua việc tảo mộ để mời tổ tiên, ông bà về tại gia đình đón Tết cùng các con cháu. 

Tảo mộ thường được tiến hành vào khoảng thời gian từ ngày 20 đến chiều 30 Tết (nếu năm không có ngày 30 Tết, thì hoàn thành trước ngày cuối cùng của năm cũ).

Người Việt quan niệm rằng khi bước sang năm mới, mọi thứ cần phải khang trang và tươm tất, bao gồm cả phần mộ của người thân. Việc dọn dẹp, chăm sóc mộ phần trước Tết nhằm đảm bảo sự sạch sẽ, chỉn chu cho nơi an nghỉ của tổ tiên khi năm mới tới.

Nhiều dòng tộc lớn còn có quy định rất rõ ràng về ngày tảo mộ, để con cháu trong dòng tộc cùng thực hiện nghi lễ này một cách trang nghiêm và đầy đủ nhất.

Đi tảo mộ cần chuẩn bị gì?

Để công việc dọn dẹp mộ phần được thuận lợi, người dân cần chuẩn bị những vật dụng sau:

• Xẻng, cuốc nhỏ để đắp lại mộ phần (đối với những ngôi mộ không xây bằng gạch)
• Các vật dụng để quét dọn, nhổ cỏ như chổi, khăn lau
• Bật lửa, túi đựng rác

Mâm cúng tảo mộ cần những gì?

Bên cạnh những vật dụng để dọn dẹp mộ phần, bạn cũng cần chuẩn bị mâm lễ vật cúng tươm tất để dâng lên tổ tiên gồm:

• 1 mâm lễ chay hoặc mặn 
• 1 bộ tam sinh gồm: 1 miếng thịt heo, 3 hoặc 5 con cua (có thể thay bằng tôm), 1 hoặc 3 quả trứng vịt, tất cả luộc chín.
• Nhang, nến
• Hoa quả tươi
• Trầu cau
• Nước trắng hoặc nước chè hoặc rượu

Khi đi tảo mộ cuối năm, bạn cũng cần lưu ý một số điều dưới đây:

• Nên đi tảo mộ và thực hiện dọn dẹp mộ phần vào buổi sáng, thời tiết đẹp để hoạt động diễn ra thuận lợi. Tránh tảo mộ vào những ngày trời u ám.
• Nghĩa trang là nơi trang nghiêm, tuyệt đối không đùa giỡn, chạy nhảy, nói to khi đi tảo mộ.
• Trang phục khi đi tảo mộ nên là quần áo lịch sự, tối giản để thể hiện sự tôn nghiêm, thành kính đối với người thân đã khuất.
• Sau khi tảo mộ về nhà cần thay quần áo, tắm rửa sạch sẽ để loại bỏ bụi bẩn, hàn khí.
• Trước khi bắt đầu dọn dẹp mộ phần, người chủ gia đình hoặc người lớn tuổi nhất cần thực hiện thắp nhang, đèn xin phép và đọc văn khấn tảo mộ cuối năm. Trong khi đợi nhang cháy hết, con cháu có thể dọn dẹp mộ phần và nhang cháy được 2/3 thì người đại diện có thể tiến hành hóa vàng và xin thụ lộc.

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Con kính lạy:

Quan Đương Xứ Thổ Địa Chính Thần.

Ngài Thổ Địa Ngũ Phương Long Mạch Tôn Thần.

Các ngài Tiền Thần Chu Tước, Hậu Thần Huyền Vũ, Tả Thần Thanh Long, Hữu Thần Bạch Hổ cùng Liệt Vị Tôn Thần cai quản ở xứ này.

Con kính lạy vong linh…

Hôm nay là ngày… tháng… năm… nhằm tiết… Chúng con là:… thành tâm sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư Vị Tôn Thần về việc lễ tạ mộ phần.

Nguyên có vong linh thân nhân của gia đình chúng con là:… hiện phần mộ an táng ở nơi này.

Đội ơn Chư vị Tôn thần che chở, ban ân, vong linh được yên ổn vui tươi nơi chín suối.

Lại nhờ có duyên lành, gia đình chúng con được vong linh thường về ghé thăm, linh ứng giúp chỉ dẫn các công các việc được đầu xuôi đuôi lọt, nhờ thế toàn gia được an ninh khang thái, từng bước tiến bộ. Nay nhằm ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con sắm sửa lễ tạ mộ những mong báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính.

Cúi xin Chư vị Tôn Thần lai giáng án tiền, nhận hưởng lễ vật, chứng minh tâm đức.

Cúi mong vong linh chấp kỳ lễ bạc, lời kêu tiếng khấn, tờ đơn cánh sớ, tùy phương ứng biến, độ trì toàn gia, từ trẻ tới già, luôn được vui tươi, mạnh khỏe.

Chúng con dâng biếu vong linh tài mã gồm… (đọc tên các đồ mã dâng cho vong).

Âm dương cách trở, bát nước nén hương, giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Cẩn cáo.

Trên đây là giải đáp từ SKY Water về tảo mộ là gì, những lễ vật và văn khấn cúng tảo mộ. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn chuẩn bị cho ngày tảo mộ chỉn chu và tươm tất nhất.